Правядзенне абавязковай юрыдычнай экспертызы

Правядзенне  абавязковай  юрыдычнай  экспертызы нарматыўных прававых актаў 

У галоўнае упраўленне юстыцыі накіроўваюцца рашэнні мясцовых Саветаў дэпутатаў, выканаўчых і распарадчых органаў базавага ўзроўню, якія маюць нарматыўны характар. 

Нарматыўныя прававыя акты прадстаўляюцца для правядзення юрыдычнай экспертызы ў выглядзе арыгінала і двух яго (іх) копій на папяровых носьбітах. 

Нарматыўныя прававыя акты, якія накіроўваюцца для правядзення юрыдычнай экспертызы, павінны быць падпісаны кіраўнікамі нарматворчых органаў, якія прынялі (выдалі) дадзеныя акты, а падчас адсутнасці гэтых службовых асоб – асобамі, якія выконваюць іх абавязкі. 

Дакументы, якія прадстаўляюцца  для  правядзення абавязковай  юрыдычнай  экспертызы 

• Да нарматыўных прававых актаў нарматворчых органаў, якія накіроўваюцца ў галоўнае упраўленне юстыцыі для правядзення юрыдычнай экспертызы, дадаюцца электронныя копіі гэтых нарматыўных прававых актаў у выглядзе файлаў з тэкстамі прызначаных актаў і наступныя дакументы: 

• суправаджальны ліст, які змяшчае звесткі аб работніках структурных падраздзяленняў нарматворчага органа, адказных за распрацоўку нарматыўнага прававога акта, а таксама аб прадстаўніках юрыдычнай службы, якія ажыццяўлялі юрыдычную экспертызу праекта нарматыўнага прававога акта, падпісаны кіраўніком нарматворчага органа, які прыняў (выдаў) дадзены акт, або яго намеснікам, кіраўніком справамі  райгарвыканкама; 

• абгрунтаванне неабходнасці прыняцця (выдання) нарматыўнага прававога акта, уключаючы фінансава-эканамічнае абгрунтаванне, падпісанае кіраўніком нарматворчага органа, які прыняў (выдаў) дадзены акт, або яго намеснікам або кіраўніком справамі райгарвыканкама; 

• выпіска з пратакола (копія пратакола) пасяджэння калегіі або выпіска з рашэння калегіі (копія рашэння) нарматворчага органа – пры прыняцці нарматыўнага прававога акта ў форме пастановы; 

• копія заключэння крыміналагічнай экспертызы па праекце нарматыўнага прававога акта, калі правядзенне такой экспертызы прадугледжана Палажэннем аб парадку правядзення крыміналагічнай экспертызы, зацверджаным Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 29 мая 2007 г. № 244 «Аб крыміналагічнай экспертызе» (у рэдакцыі Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 6 чэрвеня 2011 г. № 230) (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2007 г., № 132, 1/8611; 2011 г., № 65, 1/12584), або інфармацыя аб тым, што нарматыўны прававы акт прыняты ў парадку, прадугледжаным у частцы першай пункта 14 Палажэння аб парадку правядзення крыміналагічнай экспертызы, і копія заключэння крыміналагічнай экспертызы будзе прадстаўлена пасля яе правядзення на працягу трох рабочых дзён.  

Галоўным упраўленнем юстыцыі могуць быць запытаны і іншыя дакументы, якія маюць значэнне для правядзення юрыдычнай экспертызы. 

Тэрміны  ажыццяўлення  абавязковай  юрыдычнай экспертызы 

Юрыдычная экспертыза нарматыўных прававых актаў праводзіцца галоўным  упраўленнем юстыцыі на  працягу 10 рабочых дзён. Працяг тэрміну правядзення юрыдычнай экспертызы пачынаецца з дня, наступнага за днём паступлення нарматыўнага прававога акта ў галоўнае  упраўленне юстыцыі. 

Юрыдычная экспертыза нарматыўных прававых актаў, у якіх змяшчаюцца важныя і (або) тэрміновыя мерапрыемствы, якія падлягаюць неадкладнай рэалізацыі, праводзіцца не пазней рабочага дня, наступнага за днём паступлення іх у галоўнае упраўленне юстыцыі.

Тэрмін правядзення юрыдычнай экспертызы можа быць прадоўжаны галоўным упраўленнем юстыцыі не болей чым на 10 рабочых дзён у выпадках: 

• неабходнасці правядзення шматбаковага аналізу нарматыўнага прававога акта, прынятага на падставе нарматыўнага прававога акта большай юрыдычнай сілы, які змяшчае прынцыпова новыя падыходы да прававога рэгулявання ў пэўнай сферы грамадскіх адносін; 

• неабходнасці вырабу аднастайных падыходаў у дачыненні да прававога рэгулявання пытанняў, якія змяшчаюцца ва ўзаемазвязаных нарматыўных прававых актах, якія адначасова знаходзяцца на юрыдычнай экспертызе; 

• неабходнасці даследавання архіўных дакументаў, якія маюць значэнне для правядзення юрыдычнай экспертызы; 

• неабходнасці выпатрабавання ў нарматворчага органа дадатковых дакументаў, якія маюць значэнне для правядзення юрыдычнай экспертызы; 

• калі аб'ём нарматыўных прадпісанняў нарматыўнага прававога акта перавышае 25 старонак. 

Пры наяўнасці па нарматыўным прававым акце заўваг, якія тычацца неабходнасці дапрацоўкі нарматыўнага прававога акта ў адпаведнасці з патрабаваннямі нарматворчай тэхнікі,  галоўнае упраўленне юстыцыі можа ўнесці ў нарматворчы орган прапанову аб унясенні ў рабочым парадку адпаведных змяненняў і (або) дапаўненняў у рэквізіты і тэкст нарматыўнага прававога акта на працягу пяці рабочых дзён. Пры атрыманні згоды кіраўніка (намесніка кіраўніка) нарматворчага органа на ліквідацыю існуючых заўваг тэрмін правядзення юрыдычнай экспертызы працягваецца на пяць рабочых дзён.

Пры напрамку  галоўным  упраўленнем юстыцыі запыту ў другія дзяржаўныя органы (арганізацыі) па пытаннях, якія ўваходзяць у кампетэнцыю гэтых органаў і маюць значэнне для правядзення юрыдычнай экспертызы, тэрмін правядзення юрыдычнай экспертызы перапыняецца і аднаўляецца на наступны рабочы дзень пасля атрымання адказу на запыт

Крытэрыі  ацэнкі  нарматыўных  прававых  актаў  пры ажыццяўленні  абавязковай юрыдычнай  экспертызы

 Крытэрыямі ацэнкі прадстаўленых на юрыдычную экспертызу нарматыўных прававых актаў з'яўляюцца: 

• адпаведнасць Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, нарматыўным прававым актам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, законам Рэспублікі Беларусь і іншым нарматыўным прававым актам большай юрыдычнай сілы па дачыненні да нарматыўнага прававога акта, які ацэньваецца, у тым ліку які ўстанаўлівае патрабаванні нарматворчай тэхнікі; 

• адпаведнасць міжнародным дагаворам Рэспублікі Беларусь. 

Пры правядзенні юрыдычнай экспертызы не падлягаюць ацэнцы ўстаноўленыя ў нарматыўных прававых актах фінансавыя паказчыкі, індэксы, каэфіцыенты, нарматывы, ліміты і іншыя паказчыкі, а таксама формулы іх разліку, за выключэннем ацэнкі іх адпаведнасці паказчыкам, устаноўленым нарматыўнымі прававымі актамі большай юрыдычнай сілы. 

Па выніках правядзення юрыдычнай экспертызы нарматыўнага прававога акта галоўным упраўленнем юстыцыі выносіцца адно з наступных заключэнняў: 

заключэнне, якое змяшчае абгрунтаваны вывад аб адпаведнасці нарматыўнага прававога акта патрабаванням, прызначаным у частцы першай пункта 10 Інструкцыі аб парадку ажыццяўлення абавязковай юрыдычнай экспертызы нарматыўных прававых актаў, зацверджанай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 23 верасня 2006 г. № 1244 (далей – Інструкцыя), і дапушчальнасці яго ўключэння ў Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь (далей – станоўчае заключэнне); 

заключэнне, якое змяшчае абгрунтаваны вывад аб неадпаведнасці нарматыўнага прававога акта патрабаванням, прызначаным у частцы першай пункта 10 Інструкцыі, і недапушчальнасці яго ўключэння ў Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь (далей – адмоўнае заключэнне). 

На кожным лісце арыгінала (арыгіналаў) нарматыўнага прававога акта, па выніках юрыдычнай экспертызы якога вынесена станоўчае заключэнне, і копій арыгінала на папяровых носьбітах ставіцца адбітак штампа  галоўнага  упраўлення юстыцыі, які сведчыць аб праходжанні прызначаным актам юрыдычнай экспертызы. 

Юрыдычная экспертыза не праводзіцца, а нарматыўныя прававыя акты вяртаюцца нарматворчаму органу, які іх прыняў (выдаў) або які накіраваў, калі: 

• з аднаго нарматворчага органа паступіла некалькі нарматыўных прававых актаў, якія прадугледжваюць унясенне не ўзгодненых паміж сабой змяненняў і (або) дапаўненняў у адзін і той ж нарматыўны прававы акт; 

• у ходзе аналізу нарматыўнага прававога акта вызначана, што патрабуецца ўнясенне змяненняў і (або) дапаўненняў у іншыя нарматыўныя прававыя акты таго ж нарматворчага органа па пытаннях, якія закранаюцца нарматыўным прававым актам, накіраваным на юрыдычную экспертызу; 

• прыняты сумесна нарматыўны прававы акт накіраваны на юрыдычную экспертызу не нарматворчым органам, прызначаным у ліку дзяржаўных органаў, якія прынялі нарматыўны прававы акт; 

• гэтыя акты ўносяць змяненні і (або) дапаўненні, прызнаюць страціўшым сілу прававы акт, у дачыненні якога раней не праводзілася юрыдычная экспертыза; 

• гэтыя акты не ўзгоднены ва ўстаноўленым парадку з зацікаўленымі дзяржаўнымі органамі (арганізацыямі), калі такое ўзгадненне ў адпаведнасці з заканадаўствам з'яўляецца абавязковым, а таксама калі ў нарматыўным прававым акце змяшчаюцца нарматыўныя прадпісанні і (або) даручэнні, якія дакранаюцца другіх дзяржаўных органаў (арганізацый) або якія закранаюць кампетэнцыю іншых дзяржаўных органаў (арганізацый); 

• гэтыя акты ўзгоднены пасля прыняцця (выдання) нарматыўнага прававога акта, за выключэннем выпадкаў, калі такое ўзгадненне ажыццяўлялася пасля звароту нарматыўнага прававога акта па падставе, прадугледжанай у абзацы шостым пункта  13 Інструкцыі; 

• гэтыя акты прыняты мясцовымі Саветамі дэпутатаў, выканаўчымі і распарадчымі органамі базавага ўзроўню да 1 кастрычніка 2006 г.; 

• гэтыя акты ўносяць змяненні і дапаўненні (прызнаюць страціўшымі сілу) у нарматыўныя прававыя акты, прызначаныя ў абзацах восьмым–адзінаццатым пункта  13 Інструкцыі; 

• не прадстаўлены адзін або некалькі дакументаў, прызначаных у пункце 6 і часткі першай пункта 7 Інструкцыі; 

• абгрунтаванне неабходнасці прыняцця (выдання) нарматыўнага прававога акта не адпавядае патрабаванням, устаноўленым Законам Рэспублікі Беларусь «Аб нарматыўных прававых актах Рэспублікі Беларусь» і іншымі актамі заканадаўства; 

• у суправаджальны ліст не ўключаны звесткі, прадугледжаныя абзацам другім часткі першай пункта 7 Інструкцыі; 

• гэтыя акты не падлягаюць юрыдычнай экспертызе ў адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь; 

• гэтыя акты накіраваны на юрыдычную экспертызу паўторна пасля вынясення   галоўным упраўленнем юстыцыі па іх заключэння; 

• гэтыя акты адклікаюцца па ініцыятыве нарматворчага органа, які накіраваў іх на юрыдычную экспертызу; 

• дапрацаваны нарматыўны прававы акт не прадстаўлены нарматворчым органам у тэрмін, прызначаны ў частцы другой пункта 9  Інструкцыі, і парадку, вызначаным у частцы трэцяй гэтага пункта. 

Станоўчае заключэнне, прынятае галоўным упраўленнем юстыцыі па выніках юрыдычнай экспертызы нарматыўнага прававога акта, адна копія гэтага нарматыўнага прававога акта на папяровым носьбіце з адбіткам штампа галоўнага упраўлення юстыцыі і яго электронная копія ў выглядзе файла з тэкстам прызначанага акта накіроўваюцца галоўным  упраўленнем юстыцыі не пазней трох рабочых дзён з дня яго прыняцця ў Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь (далей – НЦПІ). 

Інфармацыя аб нарматыўных прававых актах, якія не падлягаюць уключэнню ў Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь (далей – НРПА) па выніках юрыдычнай экспертызы, даводзіцца галоўным упраўленнем юстыцыі да зацікаўленых нарматворчых органаў і НЦПІ ў выглядзе адмоўнага заключэння, копіі такога заключэння адпаведна ў трохдзённы тэрмін з даты прыняцця заключэння. Нарматыўныя прававыя акты, якія не падлягаюць уключэнню ў НРПА па выніках юрыдычнай экспертызы, вяртаюцца галоўным упраўленнем юстыцыі нарматворчаму органу і не ўступаюць у юрыдычную сілу. 

Не пазней чым на наступны рабочы дзень пасля размяшчэння НЦПІ на Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь інфармацыі аб нарматыўных прававых актах, уключаных па выніках юрыдычнай экспертызы ў НРПА, арыгінал (арыгіналы) нарматыўнага прававога акта і станоўчае заключэнне накіроўваюцца галоўным  упраўленнем юстыцыі адпаведным нарматворчым органам.